Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit gjatë periudhës kohore 2013-2016 ka hartuar në bashkëpunim 3 planet e para kombëtare për planifikimin dhe zhvillimin e qendrueshëm të territorit shqiptar, Planin e Përgjithshëm Kombëtar të Territorit, Planin e Integruar Ndërsektorial për Bregdetin dhe Planin e Integruar Ndërsektorial për zonën ekonomike Tiranë-Durrës. Planet janë miratuar në Këshillin Kombëtar të Territorit me datë 14 Qershor 2016.

Njëkohësisht, viti 2014 ka shënuar fillimin e procesit të vendosjes së kontrollit mbi territorin edhe nëpërmjet hartimit të Planeve të Përgjithshme Vendore, ku deri sot 44 bashki janë pajisur me PPV të miratuara ose janë në proces të hartimit të tyre, për territoret në administrim.

Pas finalizimit me sukses të procesit të hartimit të planeve kombëtare dhe një pjese të atyre vendore, është vlerësuar e nevojshme ngritja e një platforme monitorimi, e cila do të ndihmojë në realizimin e vizionit dhe objektivave të përcaktuar në plane, për një zhvillim të shpejtë dhe të balancuar të vendit, si edhe do të masë shkencërisht se si këto plane ndikojnë realisht në territor dhe shoqëri. Tashmë, prej muajit Janar të vitit 2017, Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit ka nisur procesin e hartimit të një Metodologjie të detajuar për monitorimin e zbatimit të Planeve Kombëtare dhe Planeve Vendore. Kjo punë përveç hulumtimit shkencor në tavolinë, është shoqëruar edhe me aktivitete të tjera të domosdoshme për të arritur në një platformë monitorimi të qëndrueshme, realiste dhe të aplikueshme. Për këtë janë organizuar takime të shpeshta të grupit të punës me kolegë të AKPT-së dhe Ministrisë së Zhvillimit Urban, por edhe me përfaqësues të INSTAT-it si edhe me ekpertë të jashtëm kryesisht të profilit ekonomist. Grupi i punës në AKPT që punon me hartimin e Platformës së Monitorimit, mbështet nga një eksperte e ardhur nga Gjermania dhe me eksperiencë mbi dy dekada në planifikim. Gjithashtu, për të parë nga afër modele të ngjashme të platformave të monitorimit të zbatimit të planeve dhe të zhvillimeve në territor, grupi i punës në AKPT dhe MZHU kanë vizituar dhe marrë eksperiencën e Agjencisë së Planifikimit të Rajonit Berlin-Brandenburg, në Gjermani. Këto takime dhe konsultime kanë shërbyer për krijimin e modelit dhe detajimin e indikatorëve të monitorimit.

Termi “monitorim”, mund të interpretohet si  proces "kontrolli" ose "vëzhgimi në vazhdimësi" dhe do të thotë  mbledhje e vazhdueshme, vlerësim, interpretim dhe sigurim i të dhënave të përshtatshme, indikatorëve apo ngjarjeve si bazë për vendimmarrje në lidhje me planifikimin e territorit. Kërkesa kryesore në lidhje me zgjedhjen e treguesve është se ata duhet të jenë të qartë dhe të lehtë për t’u interpretuar, territorialisht të rëndësishëm, të zbatueshëm, të matshëm dhe të kenë kuptim nga pikëpamja analitike.

Duke u bazuar në dokumentin "Shqipëria 2030", referuar bazës ligjore “Për planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”, Ligji 107/2014 i ndryshuar, dokumentit të Planit të Përgjithshëm Kombëtar për territorin dhe aktivitetit të AKPT-së për koordinimin dhe mbështetjen e pushtetit vendor për hartimin e planeve të përgjithshme vendore, sugjerohet që Platforma e Monitorimit do të përbëhet nga këto instrumente:

1. Seti i Indikatorëve (treguesve) kombëtarë;
2. Matrica për zbatimin e projekteve strategjike kombëtare (burimi PPK);
3. Matrica për zbatimin e projekteve strategjike vendore (burimi PPV).

AKPT ka nisur procesin e punës për hartimin e 3 instrumentave përbërës të procesit të monitorimit dhe së shpejti do të nisë përgatitjen e një testi monitorimi për një bashki të përzgjedhur, përpara se të dërgojë draftin e Platformës së Monitorimit për miratim në Këshillin e Ministrave.

Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit është autoriteti përgjegjës për të propozuar në Këshillin e Ministrave rishikimin e akteve apo hartimin e akteve të reja nënligjore për çështjet e planifikimit të territorit. Gjatë hartimit të Planeve Kombëtare dhe eksperiencave të para me Planet Vendore, është parë e nevojshme rishikimi i VKM Nr. 671, datë 29.07.2015, “Për miratimin e Rregullores së Planifikimit”.

AKPT ka nisur dhe është në proces rishikimi të VKM Nr. 671, datë 29.07.2015, “Për miratimin e Rregullores së Planifikimit” . Qëllimi i këtij procesi është hartimi i një rregulloreje e cila do të jetë më e thjeshtë dhe efikase në përdorim për të gjithë autoritetet përgjegjëse për planifikimin e territorit shqiptar.

Në vijimësi të procesit, gjatë muajit Qershor dhe Korrik 2017, janë organizuar disa takime me palë të interesuara, ku janë prezantuar ndryshimet e propozuara dhe janë mbledhur mendime dhe sugjerime mbi këto ndryshime. Materiali draft i Rregullores është shpërndarë gjithashtu on-line tek autoritetet e ndryshme të planifikimit, të nivelit vendor apo qendror, për të marrë mendime dhe sugjerime lidhur me ndryshimet e propozuara.

Duke iu bashkuar ndryshimeve të fundit ligjore në fushën e planifikimit dhe zhvillimit të territorit, Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit ka nisur procesin për krijimin e një datamodeli të ri, i cili do të jetë i harmonizuar me ndyshimet e VKM-së së re, si edhe me eksperiencat e kaluara. Qëllimi i këtyre propozimeve është integrimi i informacioneve të gjendjes ekzistuese me atë të propozuar si edhe aksesi më i lehtë, për t’i bërë planet më të kuptueshme nga përdoruesit.

Data 1 Tetor shënon përfundimin e afatit të aplikimeve për prezantimin e ideve novatore, në projektin BRIGAID “Kapercimi i barrierave ne fushën e inovacionit në funksion të rekuperimit nga katastrofat”. Idetë e propozuara do të kenë në fokus tre komponentë kryesorë  të ndryshimeve klimatike, Përmbytjet, Thatësirat dhe Moti ekstrem dhe konkretisht përdorimin  e produkteve dhe zgjidhjeve praktike, të shpejta dhe efikase për kapercimin e katastrofave natyrore.

Projekti BRIGAID, partneri shqiptari i të cilit është Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit, ka si qëllim përthithjen e ideve novatore në kontekstin shqiptar. Idetë më të sukseshme do të përzgjidhen për t’u zhvilluar dhe testuar nga projekti. Idetë më të mira, novatore dhe efikase do të ndihmohen nga projekti BRIGAID të dalin në treg në mënyrë që në momente fatkeqësish natyrore të luajnë rolin e tyre për të zbutur apo shmangur dëmet e mundshme të fatkeqësive  natyrore. 

Në kuadër të punës së projektit, AKPT ka krijuar dhe evidentuar  rrjetin e  bashkëpunëtorëve të përbërë nga inovatorë, kërkues shkencorë, akademikë, njerëz me ide novatore si dhe institucione shtetërore që mund të jenë përfitues të ideve dhe produkteve fundore.

Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit, si partnere e projektit BRIGAID, ka komunikuar dhe shpërndarë informacionin mbi projektin, produktet, si dhe risitë e tij tek bashkëpunëtorët lokalë, grupet e interesit, autoritetet vendore, rajonale e qëndrore, të cilët janë të ndjeshëm ndaj ndryshimeve klimatike dhe duan të kenë një kontribut duke u bërë pjesë e përpjekjes globale.

Në muajin Prill të vitit 2017 është mbajtur në Tiranë Takimi i Parë Kombëtar për prezantimin e projektit dhe për krijimin e rrjetit të bashkëpunëtorëve. Pas muajit Prill e deri më tani janë organizuar rreth 20 takime me bashkëpunëtorët më potencial novator, si dhe është prezantuar projekti në një Sympozium të Katastrofave Natyrore, të organizuar në Tiranë nga një universitet jopublik.  Takimet janë organizuar me njësi kërkimore të universiteteve publike dhe private, me kompani të profilizuara në krijimin e  novacioneve,  si edhe me institucionet publike.

Përfundimi i procesit të aplikimit, përzgjidhja e ideve fituese nga lideri i projektit Univesiteti i Teknologjisë “TUDelft”, vijon me procesin e testimit dhe të implementimit të produkteve novatore. Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit, do të ndihmojë projektin BRIGAID gjatë testimit të këtyre produkteve on-site në Shqipëri; me planifikimin dhe projektimin e një vendi testimi me kushtet teknike dhe natyrore të përshtatshme.

Më tepër informacione mbi mënyrat e aplikimit për ide novatore gjeni në :

brigaid.albania@planifikimi.gov.al

+355 69 281 2877

Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit ogranizon për të tretin vit radhazi, Akademinë Verore Atelier Albania (AASA). Qëllimi i saj është adresimi i çështjeve specifike të lidhura me sistemin e planifikimit territorial nëpërmjet një zinxhiri eksperimental të të mësuarit, por edhe ‘krijuarit’, mes aktorëve të të gjithë niveleve.

Akademia Verore e vitit 2017 ka në fokus luginën e lumit Vjosë në jug të Shqipërisë. AASA është një shkollë 5-javore për studentë dhe të diplomuar rishtazi,kryesisht në fushën e arkitekturës, zhvillimit urban, me fokus krijimin e modeleve të integruara për zhvillimin e komuniteteve nëpërmjet turizmit.

Akademia ka nisur aktivitetin e saj me datë 20 Gusht, ku së bashku me 5 studentët e përzgjedhur, janë zhvilluar dy javë vizita në terren. Studentët janë bërë ‘turistë kritikë’, dhe kanë vlerësuar në mënyrë sistematike situatën ekzistuese nëpërmjet vizitave dhe diskutimeve.

Gjatë tre javëve të mëpasshme grupi do të punojë për përgatitjen e propozimeve në mjediset e zyrës në Tiranë, ku do të diskutojnë dhe ndërveprojnë me ekspertë dhe specialistë të fushave të ndryshme, për konsolidimin e propozimeve të tyre. 

Baza teorike e Akademisë së 2017-ës përbëhet nga teori zhvillimi, teori mbi turizmin, mbi historinë dhe diskurse rreth çështjes mjedisore apo ato të së drejtës mjedisore.

AASA beson se shkaku kryesor për të udhëtuar është “të mësuarit nga të tjerët”.

Eksperiencat më të mira janë ato që të frymëzojnë për të marrë ndonjë ide me vete, të cilët e mban vazhdimisht në vëmendje gjatë jetës së përditshme. E thënë ndryshe, duke vëzhguar kultura të tjera mund të mësohet ose si nuk duhet të jetohet ose se si duhet të jetohet.

“Tregoju se si duhet të jetojnë!”

Eksperienca më e mirë e turizmit është kur zbulon komunitete të lulëzuara. Prandaj, ndërhyrjet turistike që vijnë nga sektori i zhvilluesve duhet të jenë natyralisht mbështetëse të shëndetit, lumturisë dhe mirëqënies së përgjithshme të banorëve të vendeve në të cilat ata ndërhyjnë. Duke mbështetur një botë socio-ekonomike pozitive për njerëzit atje, përforcohet produkti turistik që vizitorët paguajnë për të përjetuar.

AKPT/ Atelier Albania/ Akademia Verore